غارهای سه‌گانه تیس چابهار در روستای باستانی تیس از توابع شهرستان چابهار، استان سیستان و بلوچستان و در فاصله ۹ کیلومتری شمال غربی شهر چابهار قرار دارد. در دامنه کوه شهبازبند، حدود ۲۵ متر بالاتر از سطح زمین، دو غار مصنوعی و یک غار طبیعی در کنار هم قرار دارند که این سه غار را مردم بومی «بان مسیتی» می گویند. در زبان بلوچی، «بان» مرد صالح و خداپرست و تارک دنیا را می گویند و «مسیتی» معبد و پرستشگاه خوانده می‌شود. در درون یکی از غارها که طبیعی و کوچک است یک آرامگاه مکعب و صندوقچه‌ای که ارتفاع گنبد آن ۴۰ سانتیمتر است دیده می‌شود. روی دیوارهای سه طرف گنبد، با جوهر قرمز و بنفش، خطوط و علاماتی نقش بسته که بیشتر به خط «گجراتی» و خطوط هندی شباهت دارد.

در ورودی روستا مناره‌ای تک ما را بسوی خود می‌کشاند، درست در قلب روستا مسجدی عظیم، با نقوش رنگی پرتلالو، و بخاطر همجواری منطقه با هند و پاکستان متأثر از این نوع معماری ست.

مسجد از بناهای صدر اسلام است که در گذشته با مصالح خشت و گل و چوب ساخته‌شده و طی ۴ دهه اخیر مرمت شده‌است، گنبدهای قرمز و سبز، شیشه‌کاری‌های نامنظم، رنگ و تزیینات با نور شدید فضای داخل که سرشار از زندگی ست، اینجا را به یکی از زیباترین و فاخرترین مساجد ایران تبدیل کرده است.

گورستان ۲۳۰۰ ساله تیس ۲۰۰ قبر داشته که یک قبر کاملاً سالم و به ابعاد ۲۲۵ در ۱۱۰ سانتیمتر در وسط به چشم می‌خورد. گورستان بر فراز تپه‌ای است که نزد مردم روستا به جن-سنط خوانده می‌شود.

کندن حفره‌هایی برای دفن انسان در دل سنگ، کاری بس عجیب است، ازاین‌روست که آنجا را به قبرستان جنیان خطاب کرده‌اند، بطوریکه مردم محلی معتقدند قبل از تاریک شدن هوا به خانه‌هایتان بازگردید، زیرا اجنه در این ساعات حضور انسان در قبرستان را خوش ندارند و انسان را نفرین و گرفتار درد و رنج می‌کنند.

تیس یا تیز یا تسی

بندرگاهی عظیم است که مارکوپولو از آن در سفرنامه‌اش بخوبی یادکرده.

بندر تیس، بندر تجاری عظیمی که مربوط به دورهٔ قبل از اسلام است و در دورهٔ هخامنشیان از بندرهای پررونق ایران بوده است.

بندر تیس شاهراه اصلی دریایی هخامنشیان بوده، کالاهای اساسی از هند و آسیای شرقی وارد این بندر شده و سپس به قفقاز و میانه برده می‌شده است.

امروزه با ساحلی بسیار زیبا محلی برای آرامش و شنای گردشگران قرارگرفته است.

مربوط به دورهٔ قاجار و قدمتی ۱۲۰ ساله دارد، با ایوان‌هایی برای گردش هوا و مصالح بومی سنگ رودخانه، چوب و خشت و گل ساخته‌شده است.

خانه توسط معماری چیره‌دست بنام استاد محمد پکاکار ساخته‌شده و از ویژگی‌های منحصر خانه اتاق‌های مجزا با سقف‌های چوبی زیبا و مشرف‌به هم، گچ‌بری خلوت فضای داخلی و دیگر استفاده نشدن شیشه در آن است.

در سمت راست به مطبخ خانه‌ای بزرگ (با تنورهای گلی) و در پشت به رودخانه منتهی است، این بنا در سال ۱۳۸۴ ثبت آثار ملی شده است.